Nhà đã xây, muốn chia đất phải làm thế nào?

10/01/2018 05:00 GMT+7 - Tôi muốn hỏi về quyền thừa kế đất của bố mẹ tôi để lại. Bố mẹ tôi có hai người con gồm anh trai và tôi là em gái. Anh trai tôi đã xây dựng gia đình và có hai cháu, còn tôi không xây dựng gia đình. Chúng tôi đều ở chung với bố mẹ. Năm 2013 chị dâu tôi đã xây lại nhà trên nền đất 100m2 mà bố mẹ tôi sở hữu. Bây giờ bố mẹ tôi đều đã mất, cách nhau 47 ngày mà không có di chúc. Tôi xin hỏi nếu tôi đòi quyền thừa kế thì có phải tôi được một nửa là 50m2 không. Nhưng vì chị dâu tôi đã xây nhà hết phần đất rồi thì sẽ chia thế nào? Tôi chỉ muốn lấy phần đất thôi, còn nhà tôi không quan tâm. Xin luật sư vấn cho tôi.

Thứ nhất: Những người được thừa kế được hưởng di sản do bố mẹ để lại:

Di sản thừa kế là quyền sử dụng đất mang tên bố mẹ bạn thì khi bố mẹ bạn mất không để lại di chúc nên di sản được chia thừa kế theo pháp luật. Căn cứ theo quy định tại điểm a khoản 1 điều 651 Bộ luật dân sự 2015: Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

Theo như bạn trình bày thì bố mẹ bạn có 2 người con là bạn và anh trai bạn nên khi bố mẹ bạn mất, di sản thừa kế được chia đều cho bạn và anh bạn và cha đẻ mẹ đẻ của bố mẹ bạn. Mỗi người sẽ được chia 1/4 quyền sử dụng mảnh đất đó. Nếu các cụ của bạn đã mất thì tài sản được chia đôi cho bạn và anh trai bạn.

Thứ hai: Thủ tục chia di sản thừa kế theo pháp luật.

Khoản 1 điều 656 Bộ luật dân sự 2015 quy định như sau: “1. Sau khi có thông báo về việc mở thừa kế hoặc di chúc được công bố, những người thừa kế có thể họp mặt để thoả thuận những việc sau đây:

a) Cử người quản lý di sản, người phân chia di sản, xác định quyền, nghĩa vụ của những người này, nếu người để lại di sản không chỉ định trong di chúc;

b) Cách thức phân chia di sản.”

Theo quy định này, thì hàng thừa kế tiến hành khai nhận di sản và thỏa thuận phân chia di sản tại văn phòng công chứng nơi có đất.Trường hợp các bên không thỏa thuận được thì có thể khởi kiện yêu cầu Tòa án có thẩm quyền chia di sản thừa kế. Theo quy định của Bộ luật dân sự 2015 tại Điều 623 thì thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế. 

Thứ ba: Về việc sở hữu nhà trên đất.

Theo bạn cung cấp thông tin thì chị dâu đã xây lại nhà trên nền đất 100m2. Nếu căn nhà tạo lập trong thời kỳ hôn nhân, do công sức đóng góp của cả hai vợ chồng là tài sản chung của vợ chồng. Việc xác lập, thực hiện, chấm dứt các giao dịch liên quan đến nhà là nơi ở duy nhất của vợ chồng phải có sự thỏa thuận của vợ chồng. Theo quy định tại Luật Đất Đai, anh bạn và chị dâu có thể đề nghị cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà trên đất. Phần nhà trên đất không phải là di sản thừa kế do bố mẹ bạn để lại mà là tài sản do anh chị bạn mà trực tiếp là chị dâu là người đầu tư xây nhà nên là tài sản riêng của chị dâu và anh trai bạn nên hai anh chị có quyền quyết định.

Luật sư Phạm Thị  Bích Hảo, Giám đốc Công ty luật TNHH Đức An, Thanh Xuân, HN