Áp dụng tình tiết giảm nhẹ trong vụ án hình sự

Tình tiết giảm nhẹ trong vụ án hình sự là một yếu tố quan trọng trong quá trình xét xử để hội đồng xét xử xác định tội danh và khung hình phạt cho bị cáo. Là một yếu tố quan trọng tuy nhiên tình tiết giảm nhẹ trong vụ án hình sự lại chưa được quy định hay định nghĩa cụ thể mà chỉ thể hiện dưới hình thức liệt kê tại BLHS. Vậy tình tiết giảm nhẹ được hiểu như thế nào cho đúng và vai trò của tình tiết giảm nhẹ đối với định tội, định khung hình phạt có ý nghĩa như thế nào? Hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây của Luật Đức An để nắm bắt rõ hơn về tình tiết giảm nhẹ trong vụ án hình sự

Bộ luật hình sự 2015 đã liệt kê ra những tình tiết giảm nhẹ để bị can có thể áp dụng được quy định cụ thể tại Điều 51 BLHS bao gồm:

• Người phạm tội đã ngăn chặn hoặc làm giảm bớt tác hại của tội phạm;
• Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả;
• Phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng;
• Phạm tội trong trường hợp vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết;
• Phạm tội trong trường hợp vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội;
• Phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần do hành vi trái pháp luật của nạn nhân gây ra;
• Phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà không phải do mình tự gây ra;
• Phạm tội nhưng chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại không lớn;
• Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng;
• Phạm tội vì bị người khác đe dọa hoặc cưỡng bức;
• Phạm tội trong trường hợp bị hạn chế khả năng nhận thức mà không phải do lỗi của mình gây ra;
• Phạm tội do lạc hậu;
• Người phạm tội là phụ nữ có thai;
• Người phạm tội là người đủ 70 tuổi trở lên;
• Người phạm tội là người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng;
• Người phạm tội là người có bệnh bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình;
• Người phạm tội tự thú;
• Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải;
• Người phạm tội tích cực hợp tác với cơ quan có trách nhiệm trong việc phát hiện tội phạm hoặc trong quá trình giải quyết vụ án;
• Người phạm tội đã lập công chuộc tội;
• Người phạm tội là người có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác;
• Người phạm tội là người có công với cách mạng hoặc là cha, mẹ, vợ, chồng, con của liệt sĩ

Như vậy, qua các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự được quy định tại BLHS thì có thể thấy tình tiết là những sự kiện, dữ liệu, tình huống, diễn biến, hành vi…của một người trong suốt quá trình thực hiện hành vi. Các tình tiết giảm nhẹ TNHS là những dấu hiệu mang tính chủ quan và khách quan của hành vi phạm tội.

Như vậy tình tiết giảm nhẹ trong vụ án hình sự có những vai trò trong việc định tội và định khung hình phạt cụ thể như sau:

• Thể hiện tính khách quan, mềm dẻo, linh hoạt trong quá trình giải quyết vụ án, ra quyết định hình phạt
• Tình tiết giảm nhẹ TNHS là căn cứ để Tòa án cân nhắc, xem xét việc áp dụng hình phạt theo hướng nhẹ hơn đối với người phạm tội, nó phản ánh các diễn biến bên ngoài của mặt khách quan cũng như diễn biến tâm lý bên trong của mặt chủ quan trong cấu thành tội phạm hoặc phản ánh yếu tố nhân thân người phạm tội, góp phần mô tả tội phạm, giúp chúng ta hình dung được mức độ nguy hiểm ít hơn của hành vi phạm tội nếu đặt nó trong sự so sánh với trường hợp phạm tội tương tự mà không có tình tiết giảm nhẹ TNHS.
• Tình tiết giảm nhẹ TNHS ảnh hưởng như thế nào đến việc quyết định hình phạt là do Toà án cân nhắc, xem xét. Sự hiện diện của tình tiết giảm nhẹ TNHS là căn cứ để Tòa án đánh giá, xem xét tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội, coi đó là một trong những căn cứ để quyết định hình phạt. Pháp luật không quy định cụ thể sự hiện diện của tình tiết giảm nhẹ sẽ ảnh hưởng như thế nào đến việc quyết định hình phạt, sự hiện hữu của tình tiết nào thì được giảm TNHS đến đâu, điều đó phụ thuộc vào sự xem xét và cân nhắc của Tòa án.
• Các tình tiết giảm nhẹ TNHS rất phong phú, không xác định về mặt số lượng nên tại Khoản 2 Điều 51 BLHS quy định trong quá trình xét xử, Tòa án có thể tự mình xem xét, cân nhắc coi những tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ TNHS và ghi rõ lý do trong bản án.
• Trường hợp có nhiều tình tiết giảm nhẹ TNHS, HĐXX có thể xem xét, đưa ra quyết định hình phạt dưới mức thấp nhất hoặc chuyển sang một hình phạt khác nhẹ hơn.

Trên đây là những tư vấn của chúng tôi về “những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự và vai trò trong định danh tội phạm trong vụ án hình sự”. Nếu  còn bất cứ thắc mắc, điểm chưa rõ hoặc cần hỗ trợ trong quá trình tố tụng, hãy liên hệ ngay đến Công ty Luật TNHH Đức An để được tư vấn kịp thời.

Phí tư vấn: Theo giờ tư vấn

Hình thức tư vấn: Trực tiếp tại văn phòng hoặc trả lời tư vấn qua điện thoại

CÔNG TY LUẬT TNHH ĐỨC AN

Giám đốc: Luật sư PHẠM THỊ BÍCH HẢO

Hotline: 0902.201.233

Địa chỉ: 64B, Nguyễn Viết Xuân, Khương Mai, Thanh Xuân, Hà Nội

ĐT liên hệ:  0902201233

Email:  luatsubichhao@gmail.com

Web: www.luatducan.vn